امام صادق (ع) می فرماید : نماز جماعت بر نماز فرادا از 24 نماز برتر است . (2)

از امام محمد باقر (ع) پرسیده شد آیا نماز جماعت واجب است؟
فرمود : نماز واجب است و جماعت واجب نیست ولی سنت است و هر کس از روی اعراض و رویگردانی آن را ترک کند بدون این که عذر و علتی داشته باشد نمازی برای او نیست(3)

علی (ع) فرمود : هر کس نماز صبح را به جماعت بخواند نمازش به پایه نماز ابرار و نیکان می رسد تو در آن روز در گروه متقیان محسوب می شود.(4)

امام محمد باقر (ع) فرمود : علی (ع) تمام شب را شب زنده داری و عبادت نمود تا این که فجر دمید و نماز صبح را به جا آورد سپس چرتی زد هنگامی که رسول خدا(ص) نماز صبح به جا آورد علی (ع) را ندید سپس نزد فاطمه (س) آمد و فرمود : دخترم چرا پسر عمویت (علی ) با ما درنماز صبح حضور نداشت ؟ حضرت زهرا (س) جریان را گفت پیامبر (ص) فرمود: آنچه در جماعت نماز صبح از دست او رفت برتر از شب زنده داری تمام شب است .(5)

علی (ع) روزی صبح ابو دردا را خواب یافت او را صدا زد و فرمود : تو را چه می شود ؟ گفت مقداری از شب را بیدار بودم لذا خوابیدم علی علیه السلام فرمود : آیا نماز جماعت صبح را ترک کردی ؟
گفت آری علی (ع) فرمود : ای ابو درداء نماز جماعت عشا و صبح نزد من محبوب تر از این است که ما بین او دو نماز بیدار باشم ، شنیدم رسول خدا(ص) فرمود اگر می دانستند در جماعت عشا و صبح چقدر فضیلت است در آن حضور می یافتند اگر چه چهار دست و پا باشد زیرا این دو جماعت بیدار ماندن ما بین آن دو را جبران می کند .(6)
امام محمد باقر علیه السلام فرمود : مردی از بادیه (صحرا) نزد رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد : ای رسول خدا من با همسر و فرزندان و غلامانم در بادیه هستم پس آیا با آنها نماز جماعت بخوانم ؟ فرمود : آری عرض کرد : گاهی غلامان دنبال شتر رفته اند و من با همسر و فرزندانم هستم آیا اجازه دارم نماز را به جماعت اقامه کنم ؟
فرمود : آری عرض کرد چه بسا فرزندانم به دنبال آب رفته اند من با همسرم هستم آیا اجازه جماعت دارم ؟
فرمود : آری
عرض کرد : گاهی همسرم نیر برای دیده بانی رفته و من تنها می ماندم آیا نمازی که به جا می آورم جماعت است .
رسول خدا (ص) فرمود : مومن به تنهایی جماعت و یک ملت است .
(علامه مجلسی در این جا به نقل از شیخ صدوق می گوید : اگر مومن اذان و اقامه بگوید و نماز بگذارد پشت سرش دو صف از فرشتگان نماز می خوانند و اگر فقط اقامه بگوید ونماز بخواند پشت سرش یک صف از فرشتگان نماز می خوانند و به نقل از پدرش می گوید : اگر مومن درنماز حضور داشته باشد حواس ظاهری و باطنی او ماموم هستند .(7)

امام علی (ع) فرمود : درزیر سایه عرش الهی روزی وجود دارد که هیچ سایه ای نیست به جز سایه خداوند ، مردی که از خانه اش خارج شود و نیکو وضو گیرد سپس به خانه ای از خانه های خداوند برود تا واجبی از واجبات خداون (نماز جماعت) به جا آورد پس آنچه گناه داشته است محو گردد و مردی که در دل شب پس از اینکه چشمها آرام گرفت و به خواب رفت او با پا خیزد و نیکو وضو بگیرد سپس به خانه ای از خانه های خداوند برود آنچه گناه داشته است از میان می رود .(8)

رسول خدا (ص) فرمود : نیکو وضو گرفتن با سختی (مثلا در سرما) و گام برداشتن به سوی مساجد و انتظار نماز پس از نماز دیگر ، گناهان را به خوبی می شوید .(9)

رسول خدا (ص) فرمود :
بهترین مکان در نماز جماعت : صف اول است و بهترین مکان در تشیع جنازه ، صف آخر است گفته شد ای رسول خدا چگونه چنین است؟
فرمود : برای این که صف جلو که مردان بایستند پوششی برای زنان است و بهترین جا برای مردان صف اول جماعت و بهتر مکان برای زنان صف آخر جماعت است و اگر مردم می دانستند در صف اول چه فضلی وجود دارد کسی به آن نمی رسید مگر با قرعه کشی تا قرعه به نام او در آید و بتواند در صف اول بایستد .(10)
حضرت علی (ع) فرمود : بهترین مکان در جماعت ، صفهای اول آن است زیرا صف فرشتگان است و بهترین جای صف اول ، سمت راست امام است .
فاصله بین صفها را پر کنید هرکس بتواند صف اول را تکمیل کند و کسی که بتواند پهلوی او بایستد این کار را بکند زیرا این کار نزد پیامبرتان محبوب است . صفهای جماعت را تکمیل کنید زیرا خدا و فرشتگان درود می فرستند بر کسانی که صفهای جماعت را تکمیل می کنند .(11)

امام صادق (ع) فرمود: صفوف نماز جماعت را پر کنید ولی اگر یکی از شما دیر آمد و صف اول را پر یافت صف بعد را پر کند .(12)

جماعت در نمازهای یومیه مستحب موکد است. تا جایی که یک نمازجماعت، معادل 25 یا 27 نماز است که امام غیر عالم باشد و اگر امام جماعت عالم و دانشمند باشد هزار برابر و اگر درمسجد جماعت بر پا شود این عدد به توان می رسد و ضرب در همان عدد می گردد پس در مسجد جامع با غیر عالم 2700 برابر و با عالم و دانشمندان صد هزار برابر ثواب دارد و روایت شده است که در آن صورتی است که ماموم یک نفر باشد پس اگر بیشتر باشند به هر نفر به همان اندازه زیاد می شود (13)

رسول خدا (ص) فرمود : صف های نماز را درست وصاف کنید زیرا درست و صاف و پر کردن صفوف نماز موجب کامل شدن نماز است .(14)

پیامبر اکرم (ص) فرمود : در نماز، صف اول برتر است و در تشییع جنازه صف آخر
و فرمود : اگر مردم می دانستند در جماعت و صف اول آن چه فضلی وجود دارد بر آن قرعه کشی می کردند .(15)
«حافظوا علی الصلوات ...» (بقره 238)
نماز در اسلام ، همان عبادت بزرگی است که در رأس عبادات قرار دارد و تارک آن در ردیف کافر است و پرداختن به آن و به روح و حقیقت آن رسیدن ، ارتباط با خداوند را در ژرفای وجود انسان نفوذ می دهد و تبلور می بخشد نماز زبان عملی گرایش به خداوند و باعث رشد معنوی انسان و طرد خدایان دروغین است به ویژه آن که در اصل در برگزاری نماز، به صورت جماعت است و تاثیر آن در تربیت انسان در پیروی از پیامبر (ص) و ائمه هدی(ع) و رهبران شایسته بسیار زیاد است انسانی که پنج مرتبه در شبانه روز از همه چیز دست می کشد و روح خود را به سوی قطب حقیقی و خدای جهان قرار می دهد پیوند اعجاز گر بی نهایت کوچک (انسان) با بی نهایت عظمت وبزرگی ، پیوند قطره ای ناچیز با اقیانوس بی کران و نامحدود است هنگام برگزاری جماعت قلب و روح انسان را به سوی معشوق و معبود هستی بخش سوق می دهد .
به همین جهت است که در اسلام ، ضمن جواز نماز فرادا، تکیه و تاکید بر برپایی نماز جماعت شده است و ثواب عظیم و خیر کثیر در جماعت است و از آنجا که برپاداشتن و اقامه نماز، سفارش شده است و بی شک یکی از راه های اقامه و برپاداشتن نماز، به جماعت برگزار کردن این فریضه الهی است و بی توجهی به نماز جماعت از مصادیق سهو در نماز است که خداوند فرمود : « فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون » (ماعون 5)

پی نوشت :

1 تا 5. دعائم الاسلام ج 1 ص 153 - بحار ج 85، ص 442
6 تا 8. دعائم الاسلام ج 1 ص 154 - بحار ، همان
9 تا 12. دعائم الاسلام ، همان - بحار ج 85 ، ص 443
13- الروضه البهیه فی شرح اللمعه الرمشقیه ج 1 ص 116 -بحار، همان
14تا 15. بحار ، همان .